Τι καλούδια μας μαγειρεύουν;

 Η “ουτοπία των πολυεθνικών”, αν υπογραφεί, θα γίνει δυστοπία των λαών

Η TTIP (Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων) δεν είναι από τα θέματα που αναλύονται με «δυό λόγια», αφού, αν και θεωρητικά πρόκειται για μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, ουσιαστικά, και για να έχει λόγο ύπαρξης, θα επέμβει και θα επηρεάσει πολλούς τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής των συμβαλλομένων χωρών. Στο σύμπαν του φιλελευθερισμού, των κερδοσκόπων και του διεθνούς κεφαλαίου, ωστόσο, δεν αποτελεί «κοσμογονία» αλλά μάλλον επέκταση και αναβάθμιση του ελέγχου των κρατικών και κοινωνικών μηχανισμών παγκοσμίως και κατ’ επέκταση της ζωής των πολιτών από εταιρικά συμφέροντα, μακράν ισχυρότερα από την παραδοσιακή παραγωγική και επιχειρηματική δραστηριότητα. Ενσωματώνει την εμπειρία από πολλές διακρατικές συμφωνίες που έχουν προηγηθεί, προσαρμοσμένη και τροποποιημένη υπό το πρίσμα των οικονομικών κρίσεων που έχουν αποδυναμώσει κράτη και λαούς. Απώτερος στόχος, η επέκταση και η αύξηση των κερδών των πολυεθνικών κολοσσών μέσω της κατάλυσης δικαιωμάτων και δημοκρατικών διαδικασιών.
Οι όροι που πιθανόν να υπογραφούν, είναι δεσμευτικοί -πραξικόπημα το χαρακτήρισε η Ντέμπι Μπάρκερ, διευθύντρια διεθνούς προγράμματος του Κέντρου για τη Διατροφική Ασφάλεια των ΗΠΑ- και μετά την επικύρωσή τους, κυριολεκτικά δεν υπάρχει επιστροφή, αφού στο μέλλον οι νομοθεσίες των κρατών θα πρέπει να προσαρμόζονται σε αυτούς.
Η γερμανίδα δημοσιογράφος, Ούλρικε Χέρμαν επισήμανε ότι οι δασμοί μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ είναι ήδη σε χαμηλά επίπεδα και το μεταξύ τους εμπόριο φθάνει στο 1,8 δισ. ευρώ. Έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι η TTIP δεν είναι απλώς μια εμπορική αλλά μια «ζωντανή», διαρκής και «πανταχού παρούσα» συμφωνία που απειλεί να καταλύσει τελωνειακούς κανονισμούς και ελέγχους ποιότητας, προδιαγραφών, φυτοϋγείας, ασφάλειας.

Ο διά­λο­γος με­τα­ξύ των με­γα­λύ­τε­ρων πο­λυε­θνι­κών Ευ­ρώ­πης και Η­ΠΑ, με τη μορ­φή ε­λι­τί­στι­κης και κλει­στής δια­βού­λευ­σης, ξε­κί­νη­σε το 1995. Σκο­πός του ή­ταν η άρ­ση των κα­νο­νι­σμών που ε­μπο­δί­ζουν την ε­πέ­κτα­σή τους και στις δύο πλευ­ρές του Ατλα­ντι­κού.
Σε θε­σμι­κό ε­πί­πε­δο, ω­στό­σο, οι συ­νο­μι­λίες α­ναγ­γέλ­θη­καν τον Φε­βρουά­ριο 2013 α­πό τον ί­διο τον α­με­ρι­κα­νό πρό­ε­δρο Μπα­ράκ Ομπά­μα. Τον Ιού­λιο του 2013, ξε­κί­νη­σε ο πρώ­τος κύ­κλος δια­πραγ­μα­τεύ­σεων για τη Διατ­λα­ντι­κή Ζώ­νη Ελεύ­θε­ρου Εμπο­ρίου (TAFTA) που με­το­νο­μά­στη­κε σε TTIP για λό­γους «αι­σθη­τι­κής». (Το ό­νο­μα θύ­μι­ζε τη συν­θή­κη ACTA που υ­πο­τί­θε­ται ο­τι προ­φύ­λασ­σε τα πνευ­μα­τι­κά δι­καιώ­μα­τα, αλ­λά η ο­ποία στό­χευε στη νο­μι­μο­ποίη­ση του ε­λέγ­χου των δια­δι­κτυα­κών δρα­στη­ριο­τή­των και α­πορ­ρί­φθη­κε α­πό το Ευ­ρω­παϊκό Κοι­νο­βού­λιο το 2012.)
Ο 5ος κύ­κλος συ­νο­μι­λιών πραγ­μα­το­ποιή­θη­κε 19-23 Μαΐου (πα­ρα­μο­νές ευ­ρωε­κλο­γών) στο Άρλιν­γκτον των Η­ΠΑ και οι συ­νο­μι­λίες έ­χει προ­βλε­φθεί να ο­λο­κλη­ρω­θούν μέ­χρι το 2015, στό­χος που θεω­ρεί­ται α­νέ­φι­κτος, αν δη­μο­σιο­ποιη­θούν οι ό­ροι της TTIP και δο­θεί βή­μα για δη­μό­σια δια­βού­λευ­ση.
Πρώ­το «συ­να­γερ­μό» για τις προ­θέ­σεις της συμ­φω­νίας α­πο­τε­λεί το γε­γο­νός ο­τι οι δια­πραγ­μα­τεύ­σεις διε­ξά­γο­νται σε «κλί­μα ε­μπι­στευ­τι­κό­τη­τας», σύμ­φω­να με την ε­πί­ση­μη ο­ρο­λο­γία. Τα πρα­κτι­κά και τα προ­σχέ­δια των δια­βου­λεύ­σεων δεν δη­μο­σιο­ποιού­νται και με­τά τα αι­τή­μα­τα των ε­μπλε­κο­μέ­νων χω­ρών για δια­φά­νεια και δη­μό­σιο διά­λο­γο, αλ­λά και διαρ­ροές, μό­νο κά­ποιοι α­πό τους ό­ρους έ­γι­ναν γνω­στοί. Η πρό­σβα­ση α­κό­μα και για κυ­βερ­νη­τι­κούς α­ξιω­μα­τού­χους της ΕΕ εί­ναι πε­ριο­ρι­σμέ­νη σε κα­θο­ρι­σμέ­να α­να­γνω­στή­ρια α­πό ό­που τα έγ­γρα­φα α­πα­γο­ρεύε­ται να α­πο­μα­κρυν­θούν ή να α­ντι­γρα­φούν. Επι­πλέ­ον, ού­τε οι βου­λευ­τές των ε­θνι­κών κοι­νο­βου­λίων έ­χουν πρό­σβα­ση στα αι­τή­μα­τα των Η­ΠΑ στα ο­ποία ε­μπλέ­κο­νται οι χώ­ρες τους.
Ένα χρό­νο αρ­γό­τε­ρα, και λό­γω των α­ντι­δρά­σεων που δη­μιουρ­γή­θη­καν και α­πό τις δύο πλευ­ρές του Ατλα­ντι­κού, η ε­πί­ση­μη πλη­ρο­φό­ρη­ση έ­λα­βε τη μορ­φή προ­πα­γάν­δας που α­πλώς ε­πι­διώ­κει να κα­θη­συ­χά­σει με πα­ρα­πλα­νη­τι­κό, αν ό­χι λαϊκι­στι­κό τρό­πο, την κοι­νή γνώ­μη και βε­βαίως, με ό­λα τα δια­θέ­σι­μα μέ­σα και Μέ­σα, εκ­θειά­ζο­νται τα ο­φέ­λη που θα προ­κύ­ψουν για τις δύο πλευ­ρές.
Σύμ­φω­να με τις προ­σε­κτι­κές δια­τυ­πώ­σεις, οι στό­χοι και τα ω­φέ­λη για τις Η­ΠΑ πε­ρι­λαμ­βά­νουν «οι­κο­νο­μι­κή α­νά­πτυ­ξη, θέ­σεις ερ­γα­σίας και διε­θνή α­ντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα», ε­νώ η Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή «δια­φη­μί­ζει» τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις με τον ι­σχυ­ρι­σμό πως «ό­σο με­γα­λύ­τε­ρη η α­πε­λευ­θέ­ρω­ση του ε­μπο­ρίου, τό­σο κα­λύ­τε­ρο το συ­νο­λι­κό α­πο­τέ­λε­σμα». Το οι­κο­νο­μι­κό ό­φε­λος έ­χει υ­πο­λο­γι­στεί α­πό την Επι­τρο­πή (αι­σιό­δο­ξα) σε 0,5% μέ­χρι το 2027 (0,036% α­νά έ­τος).
Μάλ­λον τα­πει­νω­τι­κό για τους λα­ούς της Ευ­ρώ­πης μοιά­ζει το ε­πι­χεί­ρη­μα ό­τι η οι­κο­νο­μι­κή ω­φέ­λεια για την οι­κο­νο­μία της ΕΕ, ι­σο­δυ­να­μεί με έ­να ε­πι­πλέ­ον πο­σό 545 ευ­ρώ ε­τη­σίως για έ­να τε­τρα­με­λές νοι­κο­κυ­ριό! Και με ποιό κό­στος;

Θέ­σεις ερ­γα­σίας

Πα­ρά τις αλ­μα­τώ­δεις «προό­δους» της ΕΕ στην υ­πο­βάθ­μι­ση των ερ­γα­σια­κών δι­καιω­μά­των, οι Η­ΠΑ δια­τη­ρούν το πλε­ο­νέ­κτη­μα, α­φού δεν έ­χουν ε­πι­κυ­ρώ­σει διε­θνείς συμ­βά­σεις του Διε­θνούς Οργα­νι­σμού Εργα­σίας. Συν­δι­κά­τα ερ­γα­ζο­μέ­νων και α­πό τις δύο πλευ­ρές α­ντι­λαμ­βά­νο­νται τον κίν­δυ­νο για τις κα­τα­κτή­σεις τους και τις ό­ποιες διεκ­δι­κή­σεις τους στο μέλ­λον. Οι ί­διοι οι Αμε­ρι­κα­νοί, που έ­χουν ή­δη χά­σει θέ­σεις ερ­γα­σίας ως συ­νέ­πεια της α­ντί­στοι­χης συμ­φω­νίας Η­ΠΑ, Κα­να­δά και Με­ξι­κού (NAFTA), ε­πι­κε­ντρώ­νο­νται στους κιν­δύ­νους διά­σπα­σης των ερ­γα­ζο­μέ­νων, την κα­τά­λυ­ση των ερ­γα­σια­κών δι­καιω­μά­των και την α­φαί­ρε­ση του δι­καιώ­μα­τος σε α­περ­γία. Στον το­μέα της αύ­ξη­σης θέ­σεων ερ­γα­σίας, την ο­ποία οι δύο πλευ­ρές ευαγ­γε­λί­ζο­νται, η ί­δια η Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή, στην Αξιο­λό­γη­ση Επι­πτώ­σεων της TTIP, α­να­γνω­ρί­ζει «τα συ­γκρι­τι­κά πλε­ο­νε­κτή­μα­τα της βιο­μη­χα­νίας των Η­ΠΑ έ­να­ντι των ευ­ρω­παίων ο­μο­λό­γων τους και τις συ­να­κό­λου­θες αρ­νη­τι­κές συ­νέ­πειες», ε­νώ προ­βλέ­πει ό­τι συ­γκε­κρι­μέ­νοι πα­ρα­γω­γι­κοί το­μείς «θα ο­δη­γη­θούν σε α­να­διάρ­θρω­ση». Η κα Χέρ­μαν ε­πέ­μει­νε ό­τι η κα­τα­νά­λω­ση, και ά­ρα η πα­ρα­γω­γή και οι θέ­σεις ερ­γα­σίας, δεν θα αυ­ξη­θούν και η μό­νη δια­φο­ρο­ποίη­ση θα α­φο­ρά στο πού πα­ρά­γε­ται το προϊόν.
 
Ασφά­λεια τρο­φί­μω­ν

Προ­σπά­θεια σύ­γκλι­σης δύο δια­φο­ρε­τι­κών κό­σμων. Οι Η­ΠΑ εί­ναι ο πα­ρά­δει­σος των ε­ται­ρειών βιο­τε­χνο­λο­γίας, ε­κεί­νων που δη­μιουρ­γούν με­ταλ­λαγ­μέ­νες καλ­λιέρ­γειες, χη­μι­κά που ε­πη­ρεά­ζουν το αν­θρώ­πι­νο ορ­μο­νι­κό σύ­στη­μα ή ε­ντο­μο­κτό­να και τις ο­ποίες δεν έ­χει κα­τα­φέ­ρει να πε­ριο­ρί­σει και να α­ντι­με­τω­πί­σει το α­με­ρι­κα­νι­κό νο­μι­κό σύ­στη­μα. Επι­πλέ­ον, πρα­κτι­κές στην κτη­νο­τρο­φία (αυ­ξη­τι­κές ορ­μό­νες στο βο­δι­νό κρέ­ας) και στην ε­πε­ξερ­γα­σία και πώ­λη­ση τρο­φί­μων (χη­μι­κή ε­πε­ξερ­γα­σία - χλω­ρίω­ση κρέ­α­τος που­λε­ρι­κών και μη σή­μαν­ση προϊό­ντων με με­ταλ­λαγ­μέ­να συ­στα­τι­κά), πα­ρα­μέ­νουν α­πα­γο­ρευ­μέ­νες στην ΕΕ. Οι δια­φο­ρές στις νο­μο­θε­σίες α­πο­τε­λούν ε­μπό­διο για τις ε­ξα­γω­γές των Η­ΠΑ και η TTIP έ­χει σα­φή στό­χο τη σύ­γκλι­ση, τον ε­ναρ­μο­νι­σμό και την ο­μοιο­μορ­φία, μέ­σω της υ­πο­βάθ­μι­σης των υ­φι­στά­με­νων κρι­τη­ρίων ποιό­τη­τας και α­σφά­λειας, ό­χι βε­βαίως προς ό­φε­λος της δη­μό­σιας υ­γείας.
Η Ντέ­μπι Μπάρ­κερ τό­νι­σε ό­τι αρ­χι­κές «α­συμ­φω­νίες» δεν πρέ­πει να κα­θη­συ­χά­ζουν τους πο­λί­τες α­φού δε­δο­μέ­νης της μυ­στι­κό­τη­τας και της ε­μπλο­κής των α­με­ρι­κα­νι­κών ε­ται­ρι­κών λό­μπι, α­κό­μα και γε­νι­κευ­μέ­νοι ό­ροι που θα δεί­χνουν κα­θη­συ­χα­στι­κοί, τε­λι­κά θα μπο­ρούν να με­τα­στρα­φούν με κα­νο­νι­στι­κές ρυθ­μί­σεις. Ήδη χα­ρα­κτη­ρί­ζο­νται «μη ε­πι­στη­μο­νι­κά τεκ­μη­ριω­μέ­να» τα ευ­ρω­παϊκά πρό­τυ­πα α­σφα­λείας που λει­τουρ­γούν α­πα­γο­ρευ­τι­κά για ει­σα­γω­γές τρο­φί­μων -εμ­βο­λια­σμέ­να κρέ­α­τα, με­ταλ­λαγ­μέ­να κ.ά.- και άλ­λων προϊό­ντων.

Πε­ρι­βάλ­λο­ν

Τα α­νε­παρ­κή και κά­τω α­πό κοι­νω­νι­κές πιέ­σεις βή­μα­τα που έ­χουν γί­νει για την προ­στα­σία του πε­ρι­βάλ­λο­ντος θα α­ντι­στρα­φούν αν τε­λε­σφο­ρή­σουν οι πιέ­σεις για άρ­ση των νο­μο­θε­σιών και των κα­νο­νι­σμών της ΕΕ, η ο­ποία έ­χει θέ­σει αυ­στη­ρό­τε­ρους στό­χους α­πό τις Η­ΠΑ για τις εκ­πο­μπές διο­ξει­δίου του άν­θρα­κα και έ­χει δια­φο­ρε­τι­κές νο­μο­θε­σίες στην πα­ρα­γω­γή, α­ξιο­λό­γη­ση και χρή­ση το­ξι­κών χη­μι­κών. Η πα­ντο­κρα­το­ρία των πε­τρε­λαϊκών αμ­φι­σβη­τεί τα ευ­ρω­παϊκά πρό­τυ­πα που λει­τουρ­γούν πε­ριο­ρι­στι­κά για τις ε­ξα­γω­γές τους.
Πρό­κει­ται για έ­ναν το­μέα ό­που η ΕΕ α­ντι­στέ­κε­ται σθε­να­ρά, θέ­το­ντας ό­ρο την προ­σαρ­μο­γή της α­με­ρι­κα­νι­κής νο­μο­θε­σίας στα ευ­ρω­παϊκά δε­δο­μέ­να. Στο πα­ρα­σκή­νιο, ω­στό­σο, και σύμ­φω­να με πλη­ρο­φο­ρίες, η ΕΕ, πα­ρά τις προ­δια­γρα­φές για τα ο­ρυ­κτά καύ­σι­μα, έ­χει ή­δη ει­σά­γει φορ­τία πισ­σώ­δους πε­τρε­λαίου α­πό τον Κα­να­δά. Αν λη­φθεί υ­πό­ψη το γε­γο­νός ό­τι οι Η­ΠΑ πιέ­ζο­νται για την κα­τα­σκευή του α­γω­γού Keystone XL που θα με­τα­φέ­ρει το καύ­σι­μο α­πό τον Κα­να­δά στον Κόλ­πο του Με­ξι­κού, το προς ε­ξα­γω­γή προϊόν α­να­ζη­τά έ­τοι­μο προο­ρι­σμό την ΕΕ.

Δη­μό­σιες υ­πη­ρε­σίες και πα­ρο­χές

Αν η Ελλά­δα θεω­ρη­θεί α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κό δείγ­μα, η ι­διω­τι­κο­ποίη­ση δη­μό­σιων πα­ρο­χών ό­πως η υ­γεία, η παι­δεία και το νε­ρό, βρί­σκο­νται σε «κα­λό δρό­μο» και στην ΕΕ. Αμε­ρι­κα­νι­κή α­παί­τη­ση εί­ναι η α­πε­λευ­θέ­ρω­ση των υ­πη­ρε­σιών, πε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και των δη­μό­σιων, ό­πως προ­στα­τεύο­νται α­κό­μα και α­πό τη συμ­φω­νία GATS του Διε­θνούς Οργα­νι­σμού Εμπο­ρίου (WTO). Η ΕΕ φαί­νε­ται να την α­πο­δέ­χε­ται, με ε­ξαί­ρε­ση τα δι­κα­στι­κά σώ­μα­τα, την α­στυ­νό­μευ­ση συ­νό­ρων και τον έ­λεγ­χο ε­ναέ­ριας κυ­κλο­φο­ρίας. Μια τέ­τοια ε­ξέ­λι­ξη θα ση­μαί­νει ό­τι αυ­τές οι υ­πη­ρε­σίες δεν θα προ­στα­τεύο­νται α­πό τις ε­θνι­κές νο­μο­θε­σίες και -χει­ρό­τε­ρο ό­λω­ν- με­τά την ι­διω­τι­κο­ποίη­ση, θα κα­θί­στα­ται ου­σια­στι­κά α­δύ­να­τη η ε­πά­νο­δος στο προ­η­γού­με­νο κα­θε­στώς. Ευ­ρω­παίοι α­ξιω­μα­τού­χοι έ­χουν εκ­φρά­σει α­νη­συ­χίες για τις υ­πη­ρε­σίες υ­γείας, α­φε­νός λό­γω της α­νε­παρ­κούς προ­στα­σίας τους α­πό την Συν­θή­κη της Λι­σα­βό­νας, α­φε­τέ­ρου λό­γω των ε­πι­θε­τι­κών πο­λι­τι­κών των α­με­ρι­κα­νών -η Μπάρ­κερ τους χα­ρα­κτή­ρι­σε «ο­δο­στρω­τή­ρες» που δεν βγαί­νουν α­πό δια­πραγ­μα­τεύ­σεις χω­ρίς να α­πο­κο­μί­σουν κέρ­δη-, οι ο­ποίοι μό­νο ως ε­μπό­διο βλέ­πουν τις ευ­ρω­παϊκές νο­μο­θε­σίες.
Οι α­νη­συ­χίες α­πό την πλευ­ρά της α­ντί­στα­σης στις Η­ΠΑ πε­ρι­λαμ­βά­νουν δύο κομ­βι­κά θέ­μα­τα κοι­νω­νι­κής πρό­νοιας. Το έ­να εί­ναι οι δια­τά­ξεις για την α­γο­ρά το­πι­κών προϊό­ντων (Buy America) και το άλ­λο, το ο­ποίο οι εκ­πρό­σω­ποι των α­με­ρι­κα­νι­κών ε­ται­ρειών ε­πι­θυ­μούν δια­καώς να α­πα­λει­φθεί, εί­ναι η Αρχή της Προ­φύ­λα­ξης, που α­πο­τε­λεί βα­σι­κή αρ­χή διε­θνών συμ­βά­σεων του Ο­ΗΕ, έ­χει υιο­θε­τη­θεί α­πό την ΕΕ και α­φο­ρά στις προ­δια­γρα­φές για τα τρό­φι­μα, την κτη­νο­τρο­φία και τις καλ­λιέρ­γειες με κρι­τή­ριο τις ε­πι­πτώ­σεις στο πε­ρι­βάλ­λον, στην α­σφά­λεια και στη δη­μό­σια υ­γεία.

Προ­στα­σία προ­σω­πι­κών δε­δο­μέ­νω­ν

Τα ε­ται­ρι­κά κέρ­δη εί­ναι α­σύμ­βα­τα με την ε­λεύ­θε­ρη πρό­σβα­ση των πο­λι­τών στις πλη­ρο­φο­ρίες και ευ­θέως α­νά­λο­γα με την ε­ται­ρι­κή πρό­σβα­ση στις ε­πι­κοι­νω­νίες και στα προ­σω­πι­κά δε­δο­μέ­να των πο­λι­τών. Η συμ­φω­νία θα δί­νει στις ε­ται­ρείες δι­καίω­μα πρό­σβα­σης σε προ­σω­πι­κά δε­δο­μέ­να για «ε­μπο­ρι­κούς σκο­πούς». Επί­σης, με το πρό­σχη­μα της πνευ­μα­τι­κής ι­διο­κτη­σίας, της πα­τέ­ντας και των ε­μπο­ρι­κών ση­μά­των, θα ε­γεί­ρο­νται ε­μπό­δια στη δη­μό­σια πρό­σβα­ση σε γνώ­σεις και πλη­ρο­φο­ρίες α­κό­μα και για σχο­λεία ή βι­βλιο­θή­κες, ό­πως α­πο­τυ­χη­μέ­να α­πο­πει­ρά­θη­καν να ε­πι­βά­λουν η ACTA στην ΕΕ και η SOPA στις Η­ΠΑ.
Κι ε­νώ οι α­πο­κα­λύ­ψεις του Έντουαρ­ντ Σνόου­ντεν για τις υ­πο­κλο­πές και τις πα­ρα­κο­λου­θή­σεις α­πό υ­πη­ρε­σίες των Η­ΠΑ εί­χαν ε­φο­διά­σει την ΕΕ με έ­να ι­σχυ­ρό δια­πραγ­μα­τευ­τι­κό μέ­σο («Επο­χή», 23.3.2014), πρό­σφα­τα οι Η­ΠΑ πέ­ρα­σαν σε πα­γκό­σμια «α­ντε­πί­θε­ση», ε­πι­στρα­τεύο­ντας έ­να νέο «φά­ντα­σμα», αυ­τό της βιο­μη­χα­νι­κής κα­τα­σκο­πείας.

Επί­λυ­ση δια­φο­ρών κρά­τους-ε­πεν­δυ­τών (ISDS)

Το ISDS ί­σως εί­ναι η με­γα­λύ­τε­ρη α­πει­λή που θέ­τει η TTIP. Πρό­κει­ται για το μη­χα­νι­σμό διαι­τη­σίας με­τα­ξύ των κρα­τών και των ε­πεν­δυ­τώ­ν-ε­ται­ρειών, τον ο­ποίο η ΕΕ ε­πι­θυ­μεί να προ­συ­πο­γρά­ψει.
Τα διαι­τη­τι­κά δι­κα­στή­ρια α­πο­τε­λού­νται α­πό ι­διώ­τες δι­κη­γό­ρους, πα­ρα­κά­μπτου­ν/α­χρη­στεύουν τα ε­θνι­κά νο­μι­κά συ­στή­μα­τα και οι α­πο­φά­σεις τους έ­χουν ως τώ­ρα δι­καιώ­σει τις ε­ται­ρείες-ε­πεν­δυ­τές, σε βά­ρος των χω­ρών.
Τα πα­ρα­δείγ­μα­τα κρα­τών που υ­πο­χρεώ­θη­καν να πλη­ρώ­σουν ε­ξω­πραγ­μα­τι­κές α­πο­ζη­μιώ­σεις, σκια­γρα­φούν α­δρά τους κιν­δύ­νους. Μέ­σα στην ΕΕ, α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κή εί­ναι η πε­ρί­πτω­ση της σουη­δι­κής πο­λυε­θνι­κής ε­ται­ρείας ε­νέρ­γειας, η ο­ποία μή­νυ­σε τη γερ­μα­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση και α­ξίω­σε α­πο­ζη­μίω­ση 3,7 δισ. ευ­ρώ, ό­ταν α­πο­φά­σι­σε να κλεί­σει τους σταθ­μούς πυ­ρη­νι­κής ε­νέρ­γειας με­τά την κα­τα­στρο­φή της Φου­κου­σί­μα.
Οποια­δή­πο­τε προ­σπά­θεια δια­φο­ρο­ποίη­σης του κα­θε­στώ­τος και των ό­ρων κερ­δο­φο­ρίας των ε­ται­ρειών, θα ε­πι­σύ­ρει μη­νύ­σεις και υ­πέ­ρο­γκες α­πο­ζη­μιώ­σεις.
Όπως ε­πι­σή­μα­νε η Ούλ­ρι­κε Χέρ­μαν, η Ελλά­δα εί­ναι ι­διαί­τε­ρα ευά­λω­τη στις α­ξιώ­σεις των ε­πεν­δυ­τών (δε­δο­μέ­νου του «ορ­γα­σμού» ι­διω­τι­κο­ποιή­σεων), οι ο­ποίοι θα έ­χουν δι­καίω­μα να α­πο­ζη­μιω­θούν α­κό­μα και στις πε­ρι­πτώ­σεις που οι ερ­γα­σια­κές σχέ­σεις, η φο­ρο­λό­γη­ση ή άλ­λες δια­τά­ξεις δια­φο­ρο­ποιη­θούν με­τά την πραγ­μα­το­ποίη­ση της ε­πέν­δυ­σης. Αυ­το­νό­η­το εί­ναι ό­τι οι τε­ρά­στιες α­πο­ζη­μιώ­σεις που α­πο­φα­σί­ζο­νται βα­ρύ­νουν τους φο­ρο­λο­γού­με­νους.
Το ISDS θεω­ρεί­ται τό­σο ευ­νοϊκό για τις ε­ται­ρείες, ώ­στε αρ­κε­τές εγ­χώ­ριες με­τα­φέ­ρουν την έ­δρα τους στο ε­ξω­τε­ρι­κό προ­κει­μέ­νου να υ­πα­χθούν σε κα­θε­στώς ξέ­νων ε­πεν­δυ­τών.
Η α­ντί­θε­ση που εκ­δη­λώ­θη­κε με ε­πι­στο­λή α­πό 200 ορ­γα­νι­σμούς σε Ευ­ρώ­πη και Αμε­ρι­κή και α­πό κυ­βερ­νή­σεις χω­ρώ­ν-με­λών της ΕΕ, υ­πο­χρέω­σαν την Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή να α­να­στεί­λει τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις για το ISDS, προ­κει­μέ­νου να γί­νει δη­μό­σια δια­βού­λευ­ση. Ο ε­πί­τρο­πος ε­μπο­ρίου της ΕΕ, Κα­ρέλ Ντε Γκού­χτ, α­πο­κά­λυ­ψε ω­στό­σο ό­τι σκο­πός της α­να­στο­λής εί­ναι να πει­στούν οι σκε­πτι­κι­στές και ό­χι να α­να­θεω­ρη­θούν οι σχε­τι­κοί ό­ροι.
Η Επι­τρο­πή έ­χει α­ναρ­τή­σει σχε­τι­κό ε­ρω­τη­μα­το­λό­γιο στον ι­στό­το­πό της, στο ο­ποίο οι πο­λί­τες μπο­ρούν να α­πα­ντούν σε «ε­πι­δέ­ξια» δια­τυ­πω­μέ­νες ε­ρω­τή­σεις, μέ­χρι τις 6.7.2014 (ec.europa.eu/yourvoice/ipm/forms/dispatch). Οπωσ­δή­πο­τε δεν πα­ρα­σχέ­θη­κε α­πό τα θε­σμι­κά όρ­γα­να της ΕΕ ε­παρ­κής, σα­φής και α­ντι­κει­με­νι­κή πλη­ρο­φό­ρη­ση προ­κει­μέ­νου να το­πο­θε­τη­θούν (με αυ­τόν το μό­νο τρό­πο) οι πο­λί­τες.
Η «ου­το­πία των πο­λυε­θνι­κών», ό­πως ο­νο­μά­ζουν την TTIP οι φο­ρείς α­ντί­στα­σης, αν υ­πο­γρα­φεί, θα γί­νει δυ­στο­πία των λαών.


Εσείς τι ξέρετε για την TTIP;

Την ενημέρωση που αποφεύγουν μεθοδικά οι επίσημες εμπλεκόμενες πλευρές, Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ, για το κρίσιμο θέμα της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων (Transatlantic Trade and Investment Partnership-TTIP), ανέλαβαν στην Ελλάδα (προεδρεύουσα του Συμβουλίου της ΕΕ από την αρχή του 2014), το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς. Επιπλέον των ενημερωτικών εκδόσεών τους, διοργάνωσαν, την Τρίτη, συναντήσεις με δημοσιογράφους και το κοινό και, την Τετάρτη, παρουσίαση σε πολιτικό και επιστημονικό προσωπικό.
Η γερμανίδα δημοσιογράφος (της εφημερίδας «die tageszeitung») Ούλρικε Χέρμαν και η διευθύντρια του διεθνούς προγράμματος Center for Food Safety στις ΗΠΑ, Ντέμπι Μπάρκερ, στη σπάνια -αν όχι μοναδική- στην Ελλάδα ενημέρωση, αναφέρθηκαν στα σημεία-κλειδιά της TTIP και στις παγίδες και στους κινδύνους για τις χώρες και τους λαούς και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Η ενημερωτική έκδοση του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ από τον Τζον Χίλαρι, (εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης War on Want - Πόλεμος στην Ένδεια), οι ομιλήτριες και η πλούσια αρθρογραφία (εκτός Ελλάδας), δίνουν το στίγμα της TTIP και το εύρος των επιπτώσεων στους τομείς που οι εμπνευστές της σχεδιάζουν να περιλαμβάνει.
Ελι­σά­βετ Πε­τρί­δου

Εφημερίδα «Η εποχή»

Κυριακή, 15 Ιουνίου 2014