Αναπτυξιακά και απάνω τούρλα.

Πριν από λίγο και με καθυστέρηση μιας ώρας, εξ αιτίας των προηγούμενων ομιλητών, παρουσίασα το θέμα μου, στο Β Παγκόσμιο  Συνέδριο Αποκορωνιωτών.  «Μπορεί η Βιολογική Γεωργία να θρέψει την Κρήτη;»  Είναι, αν θυμάμαι καλά, η τρίτη φορά που το παρουσιάζω,  ως ερώτημα, σε Συνέδριο.  Το έκανα γιατί πιστεύω, ότι δεν είναι ουτοπιστικό, μη εφαρμόσιμο κλπ, αλλά ρεαλιστικό πλέον. Φαινομενικά, φάνηκε  εκτός χρόνου και τόπου. Ως προς το χρόνο, ο χρόνος θα το δείξει. Σχετικά με τον τόπο, έχω σταματήσει πια να βλέπω, αποσπασματικά τα πράγματα που αφορούν  το μέλλον του πρωτογενή τομέα. Η παρουσίαση μου, σαφώς και αφορούσε όλη την Κρήτη.     Αν είναι να γίνει κάτι, ας ξεκινήσει  η προσπάθεια από τον Αποκόρωνα.  Η οριστική επίλυση των προβλημάτων, απαιτεί πια, μεγάλες δράσεις.  Μεγάλες ως προς το μέγεθος και ταυτόχρονα τολμηρές.

Ακολουθεί η ομιλία. Αν έχετε τα κουράγια και δεν βαριέστε , διαβάστε την.

"Η συζήτηση για τη διατροφική ασφάλεια στα πλαίσια της βιολογικής γεωργίας, προκαλεί άμεσα τη παραπάνω ερώτηση. Κάλλιστα εκφράζει & μία άποψη-θέση, ότι η βιολογική γεωργία δεν μπορεί να θρέψει τις πολύ γρήγορα αυξανόμενες και μεταβαλλόμενες συνεχώς διατροφικές ανάγκες του  πληθυσμού της Κρήτης.

Οφείλω να επισημάνω, ότι  κάνοντας με αυτή την έννοια την ερώτηση, παρακάμπτουμε το ζήτημα της κύριας αιτίας για τη πείνα, τη φτώχια και την εξαθλίωση. Το πρόβλημα της διατροφής του πληθυσμού του πλανήτη μας,  έχει να κάνει με  τα κατεστημένα της παγκόσμιας πολιτικής-οικονομικής δομής, τα συστήματα διανομής & εκμετάλλευσης των  αγορών.

Αυτό που συχνά τοποθετείται σαν πρόβλημα «διατροφή/πληθυσμός», μπορεί με μεγαλύτερη ακρίβεια να περιγραφεί σαν πρόβλημα «πληθυσμός/ οικολογία». Από την εποχή που ξεκίνησε η βιομηχανική ή «πράσινη» γεωργία έχει χαθεί πάρα πολύ  από το ανώτερο (γόνιμο) έδαφος,  ένα μεγάλο μέρος τείνει να ερημοποιηθεί και το υπόλοιπο αλλάζει αυθαίρετα σε αλλαγή χρήσης, αφού ως γνωστόν δεν υπάρχει καθορισμός χρήσεων γης.  Η άρδευση εξαντλεί τις υπόγειες πηγές πιο γρήγορα από ότι η φύση μπορεί να τις ανανεώσει. Η ποιότητα νερού έχει υποστεί καταστροφές και  από τα λιπάσματα & τα εντομοκτόνα, εκτός των λοιπών ρυπογόνων  δραστηριοτήτων. Η βιοποικιλότητα έχει δραματικά μειωθεί. Οι  πρώτες αρνητικές επιπτώσεις, σε παγκόσμια κλίμακα,  από τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς  είναι γεγονός. Φαινομενικά εδώ στη Κρήτη, δεν μας επηρεάζουν, είναι όμως έτσι; Η υποβάθμιση & η καταστροφή των οικολογικών συστημάτων, μειώνουν δραματικά  τη ποσότητα των πρώτων υλών, από τις οποίες ο άνθρωπος παίρνει τη τροφή του. Δημιουργούν το φόβο, για τη μελλοντική επάρκεια σε τροφή. Και όταν η τεχνολογία που χρησιμοποιούμε, για να αυξήσομε τη παραγωγή κάποιων ειδών καλλιεργειών & κτηνοτροφίας επιταχύνει αυτή τη διάλυση & καταστροφή, το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να επιταχύνουμε το χρόνο όπου οι ελλείψεις τροφής θα είναι μόνιμες.

Η βιολογική γεωργία είναι η πιο ριζική (κυριολεκτικά:  «πηγαίνοντας προς τις ρίζες») προσέγγιση που εξασφαλίζει τη παραγωγή τροφής. Με τη φιλοσοφία της οικονομίας των φυσικών πόρων, & της αειφορίας που έχει, δίνει άπειρες προοπτικές & μας βοηθά να εξασφαλίσουμε τροφή & για την επόμενη χιλιετία. Η βιολογική παραγωγή προϊόντων βασίζεται σε τοπικά προσαρμοσμένα βιολογικά συστήματα. Αποδίδει πολύ καλά & μπορεί να επιτύχει υψηλή παραγωγικότητα σε ένα εύρος βασικών ειδών διατροφής, όπου εφαρμόζεται συστηματικά, όπου υποστηρίζεται από την Επιστημονική Έρευνα & φυσικά από την εξουσία.

Το τελευταίο καιρό, διαφαίνεται όλο & σαφέστερα  στη Κρήτη, παρά τις πιέσεις που ασκεί μέρος της  «βαριάς βιομηχανίας του τουρισμού», που αποσκοπεί στο εύκολο κέρδος,  ότι ο καλλίτερος τρόπος  για να υπάρξει εξασφάλιση της  (πραγματικά ποιοτικής) τροφής, είναι να υπάρχουν τοπικά παραγόμενα προϊόντα από τους ίδιους τους ανθρώπους της περιοχής με τοπικό έλεγχο. Αυτό το είδος ξαναοργάνωσης του συστήματος διαχείρισης τροφής, με μηδαμινό σχεδόν ενεργειακό αποτύπωμα, που θα έχει ως κύριο σκοπό την αυτάρκεια, παίρνει υπόψη την ισορροπία ανθρώπων/τροφής/γης. Με  αρχή, τη τοπική κουλτούρα.  Και τέλος, την οικολογικά υπεύθυνη τοπική χρήση γης.

Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές μελέτες, από Πανεπιστήμια, ανά τον κόσμο, που δίνουν απάντηση, επιστημονικά & τεκμηριωμένα. Στο αν η βιολογική γεωργία, μπορεί να θρέψει το πλανήτη μας.

Μελέτη του Πανεπιστημίου της Αιόβα  των ΗΠΑ, προβλέπει ότι αν οι Ην. Πολιτείες προσχωρούσαν στη παραγωγή  βιολογικών προϊόντων, όλες οι ανάγκες διατροφής, θα μπορούσαν να καλυφθούν, αλλά οι ποσότητες για εξαγωγή θα κυμαίνονταν από χρόνο σε χρόνο.

Παρόμοια μελέτη στη Γερμανία, που εκπονήθηκε για να δώσει πληροφορίες στην Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, ώστε να εκτιμήσει «τις μελλοντικές δομές», συμπέρανε ότι αν όλη η Γερμανία, άλλαζε τη παραγωγή της σε βιολογική, οι απαιτήσεις διατροφής, θα μπορούσαν να καλυφθούν, εκτός από μερικά προϊόντα λαχανικών.

Τέλος, άλλη μελέτη, στη Μεγάλη Βρετανία, έφθασε στο ίδιο συμπέρασμα. Αν η Μεγάλη Βρετανία άλλαζε τη παραγωγή της σε βιολογική, η δομή της παραγωγής, θα άλλαζε κυριολεκτικά, αλλά όλες οι διατροφικές ανάγκες θα καλύπτονταν.

Επομένως η απάντηση στην ερώτηση, αν η βιολογική γεωργία μπορεί να θρέψει τη Κρήτη, είναι σαφώς , ναι.

Η επόμενη ερώτηση που προκύπτει αυθόρμητα είναι «πώς μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτό;».

Η απάντηση βεβαίως είναι ναι,  αρκεί να το πιστέψομε».

Υπάρχουν αρκετά Ερευνητικά Ιδρύματα στο νησί. Τα γνωρίζουμε όλοι. Γνωρίζουμε τι μπορούν να προσφέρουν στη Κρητική κοινωνία. Συνεργαζόμενα    θα μπορούσαν να εκπονήσουν τη μία και μοναδική  μελέτη. Για το τι πρέπει να αλλάξει, για να επιτευχθεί ο στόχος της αποκλειστικής εφαρμογής της Βιολογικής Γεωργίας και της αυτάρκειας του νησιού στα βασικά είδη διατροφής. Τα προερχόμενα από το πρωτογενή τομέα. Παράλληλα να δημιουργηθεί Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης με συγκεκριμένους άξονες δράσεων, χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης, χρηματοδότησης & υποστήριξης.

Οι άξονες αυτοί θα πρέπει να κάνουν με: 

-                     Ενίσχυση της εφαρμοσμένης έρευνας καθώς & των υποδομών έρευνας για τη βιολογική παραγωγή προϊόντων (υπάρχουν σχετικές προτάσεις του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε,  από την 10ετία του 2000,  στη περιφέρεια Κρήτης & το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων).

-                     Δημιουργία κέντρου εφαρμογής αγροτικής έρευνας για τη βιολογική παραγωγή προϊόντων, επιδεικτικών αγροκτημάτων & δικτύου πιλοτικών εκμεταλλεύσεων  (υπάρχουν σχετικές προτάσεις του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε, από την 10ετία του 2000,   στη Περιφέρεια Κρήτης  & το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων).

-                     Καταγραφή των ντόπιων ποικιλιών καλλιεργήσιμων φυτών & αυτοχθόνων φυλών ζώων. Δημιουργία & αξιοποίηση τράπεζας δεδομένων του πολλαπλασιαστικού υλικού αυτών των φυτών & ζώων.

-                     Yποχρεωτική εκπαίδευση των βίο-παραγωγών, που θα περιλαμβάνει γενικές γνώσεις γύρω από τη φιλοσοφία, τις αρχές & τις πρακτικές   παραγωγής των βιολογικών προϊόντων & θα είναι εξειδικευμένη ανά καλλιέργεια ή είδος εκτρεφόμενου ζώου. Επίσης εκπαίδευση & κατάρτιση όλων των επιχειρηματιών, που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση & εμπορία βιολογικών προϊόντων.

-                     Να οργανωθούν & να πιστοποιηθούν με ISO τα υπάρχοντα χημικά εργαστήρια στο νησί & να δημιουργηθούν νέα εφ’ όσων αυτά δεν επαρκούν. Να ενισχύεται με προϋποθέσεις, το κόστος των χημικών αναλύσεων των βιολογικών προϊόντων.

-                     Ενίσχυση , άμεσα, της προσπάθειας δημιουργίας Ομάδων Παραγωγών Βιολογικών Προϊόντων ανά είδος καλλιέργειας,  με σκοπό τη μείωση του κόστους παραγωγής, την αναβάθμιση της ήδη δεδομένης ποιότητας, τη καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών & τη διεύρυνση της αγοράς.  

-                     Ενίσχυση, με συγκεκριμένα κριτήρια & προϋποθέσεις ( ορθολογικά κατανεμημένα μονάδες με προοπτικές επέκτασης & βιωσιμότητας & εκτός των ορίων που υπάρχει κορεσμός) των Φορέων της βιολογικής παραγωγής προϊόντων, για τη δημιουργία υποδομών τυποποίησης  καθώς & των Φορέων που μπορούν να στηρίξουν με βελτίωση των υποδομών τους  αυτή τη τυποποίηση.

-                     Να δοθούν περαιτέρω κίνητρα για ανάπτυξη ήπιων μορφών παραγωγής ενέργειας, σε επίπεδο αυτοκατανάλωσης – διαχείρισης, σε όλα τα βιολογικά κτήματα ή μονάδες, ανεξαρτήτου δυναμικότητας στη παραγωγή. Διοργάνωση σχετικών σεμιναρίων για πλήρη ενημέρωση επί του θέματος,  των βιο-παραγωγών.

-                     Έλεγχος & πάταξη του παραεμπορίου ψευδοβιολογικών προϊόντων (οπωροπωλεία, σούπερ μάρκετ, λαϊκές αγορές κτλ.) με αυστηρούς ελέγχους & χρήση αυστηρών ποινών για τους παραβάτες της νομοθεσίας. Επίσης έλεγχος & πάταξη της αισχροκέρδειας  που παρατηρείται  τόσο εις βάρος των βιο-παραγωγών, όσο & εις βάρος των καταναλωτών. (μεγάλες αποκλίσεις στη διαφορά τιμής από τους παραγωγούς & τους καταναλωτές)

  

Επιμένω στην εφαρμογή της Βιολογικής γεωργίας σε όλο το νησί. Και αυτό γιατί η Βιολογική γεωργία έχει αποδειχθεί ανώτερη της συμβατικής σύμφωνα με 30ετή έρευνα από το Ινστιτούτο Rodale  των ΗΠΑ, που ανακοίνωσε πριν λίγα χρόνια τα  αποτελέσματα των πειραμάτων του πάνω σε γεωργικά συστήματα, το μεγαλύτερο πείραμα που πραγματοποιήθηκε στην Αμερική όπου πραγματοποιήθηκε σύγκριση των βιολογικών και συμβατικών γεωργικών πρακτικών.

Ενώ αρχικά το πείραμα δημιουργήθηκε για τη μελέτη της μετάβασης από τη συμβατική στη βιολογική γεωργία, η 30ετής αυτή μελέτη εξέτασε επίσης την παραγωγικότητα, την ποιότητα του εδάφους, την ενέργεια και την οικονομία των δύο συστημάτων.

Τα βασικά συμπεράσματα που εξήχθησαν δείχνουν:

• Οι αποδόσεις των βιολογικών είναι ίδιες ή ξεπερνούν αυτές των συμβατικών

• Οι αποδόσεις των βιολογικών ξεπερνούν αυτές των συμβατικών κατά τα έτη ξηρασίας.

• Τα συστήματα βιολογικής γεωργίας οικοδομούν παρά καταστρέφουν την οργανική ύλη του εδάφους, καθιστώντας το ένα πιο βιώσιμο σύστημα.

• Η βιολογική γεωργία χρησιμοποιεί 45% λιγότερη ενέργεια και είναι πιο αποτελεσματική ενεργειακά.

• Τα συμβατικά γεωργικά συστήματα παράγουν 40% περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου.

• Τα συστήματα βιολογικής γεωργίας είναι πιο κερδοφόρα από τα συμβατικά συστήματα. 

Μετά από 30 χρόνια με αυστηρή παράπλευρη σύγκριση το Ινστιτούτο κατέληξε στο συμπέρασμα με τεκμηριωμένο και επιστημονικό τρόπο, ότι οι βιολογικές μέθοδοι παραγωγής βελτιώνουν την ποιότητα των τροφίμων μας, της υγεία των εδάφους και των υδάτων, και τις συνθήκες των αγροτικών περιοχών.

Η βιολογική γεωργία δημιουργεί περισσότερες θέσεις εργασίας, παρέχει βιώσιμο εισόδημα για τους αγρότες, και μπορεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη της χώρας εφαρμογής στην αγροτική κοινότητα και το σύστημα διατροφής.

«Το πείραμα σύγκρισης των καλλιεργητικών συστημάτων δείχνει ότι η βιολογική γεωργία είναι ένας πιο υγιής και ασφαλέστερος τρόπος καλλιέργειας, παρέχει απολύτως αναγκαίες θέσεις απασχόλησης,  μειώνει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και προστατεύει τους πολύτιμους φυσικούς  πόρους», λέει ο Mark Smallwood, διευθυντής του  Ινστιτούτου Rodale.

Ζωντανό παράδειγμα όλων αυτών, η παρουσία στα Χανιά,  του Συνεταιρισμού Παραγωγών Καταναλωτών Οικολογικών Προϊόντων «γαία». Για  21^η  συνεχή  χρονιά, λειτουργεί με   σεβασμό προς τον βιοπαραγωγό, τον καταναλωτή και το περιβάλλον. Με συνεταιριστικό και επιχειρηματικό ήθος,  υλοποιήσαμε και εξακολουθούμε  να υπηρετούμε τη φιλοσοφία της βιολογικής γεωργίας. Με   κοινωνική υπευθυνότητα χτίζουμε το μέλλον μας, εν μέσω οικονομικής κρίσης, καταγράφοντας για 3^η συνεχόμενη χρονιά κέρδη. Συνεπείς στις υποχρεώσεις μας, έχουμε δημιουργήσει επιπλέον νέες θέσεις εργασίας. Δώσαμε αυξήσεις στους μισθούς των εργαζομένων και προχωράμε στις πρώτες μικρές προς το παρόν,  επενδύσεις."